Doğadaki Canlıları Resmetme Sanatı

“Tabiatın bittiği yerden sanat devralır.” -Marc Chagall.

Günümüzün görsel iletişim çağında, karşımıza çıkan bir hayvan ya da bir kuşun çizimini gördüğümüzde, bu resim göze hoş gözükmesinden çok daha fazlasıdır. Doğa tarihi çizimleri, doğanın zenginliğini, detaylarını ve güzelliğini başka şekilde ifade edemeyeceğimiz şekilde yansıtan değerli bir sanat formudur. Doğayı gözlemlemek ve içinde yaşayan bitki ve hayvanlar hakkında daha derin bir anlayış geliştirmek için eşsiz bir fırsat sunar. Dünyadaki çeşitliliği, karmaşıklığı ve bağlantıyı anlamak ve anlatmak için bir çaba içerir. Bu tip sanat eserleri aynı zamanda bilginin yayılmasına katkıda bulunur, ilgi çekici ve bilgilendirici bir iletişim yöntemi olarak da kullanılabilir.

Doğa tarihi resimleri arasında; ekolojik tarz olarak bilinen dalı, görselleştirilen doğa betimlemelerinin tehdit altında olan canlıları ve yaşam alanlarını konu edinmektedir. Onları korumak için önlemler geliştirilmezse neler kaybedebileceğimizin hatırlatıcıları olarak kullanılır. Bu pratik, insanların dünyanın bir parçası olarak doğayı nasıl etkilediğini ve koruduğunu inceleyen yaratıcı bir çalışma olarak da kabul edilebilir. Hem sanatsal hem bilimsel açıdan önemli olan bu resimler, doğanın anlaşılması, takdir edilmesi ve korunması için hala büyük bir öneme sahiptir.

Doğa tarihi çizimleri bugün neden hala önemini koruyor?

Öncelikle bu resimler estetik ve sanatsal değere sahiptir. Bir sanat formu olan bu pratik zanaat ve detaylı çalışmalarıyla sanat dünyasında önemli bir yere sahiptir. Yaratıcı ve yenilikçi tasarımlar da bu tip eserleri kullanabilir.

Sanat kaygısı yanı sıra görsel belgelendirme olarak kullanılması da amaçlanan bu resimler doğa tarihi bilimi altında eğitim ve araştırmanın devamlılığını sağlamak için hala önemlidir. Canlıların özelliklerini net bir şekilde gösterebilir aynı zamanda geniş bir izleyiciye ulaştırabilir.

Canlıların yaşam alanlarının sürdürülebilirliği konusunda farkındalık yaratmak üzere etkili bir araç olarak kullanılabilir. Yaratacağı farkındalık sonucunca doğayı koruma ve sürdürülebilirliği konularına katkıda bulunur.

Doğa tarihi çizimlerinin hikayesi zaman içinde ne şekilde gelişti?

“İnsanlar ilk olarak hayvanları resmetmişlerdir. Bitkileri değil. Kendilerini değil. Ama hayvanları. Peki neden?” – David Attenborough

Yaban hayat ilk çağlardan beri sanatçılar tarafından yaygın kullanılan bir tema olmuştur. Tarih öncesi dönemlerden beri insanlar çevrelerindeki doğayı sanat aracılığı ile tasvir etmiştir. Bildiğimiz ilk sanatçıların eserleri olan mağara resimlerindeki hayvan tasvirleri bunun uzun süredir var olan bir uygulama olduğunun kanıtıdır.

Keşfedilen ilk resimler Kuzey Avrupa’nın mağaralarının derinliklerinde günümüze kadar ulaşmıştır. O zamanlarda yaşamış insanlar ve ilk sanatçılar için önemli olduklarının farkındayız fakat tam olarak ne amaçla yapıldıklarını bilemiz mümkün değil. Bu resimlerin belki avlanma ile ilgili bir tören için yapıldığı düşünülebilir. Veya tam tersi ölümle hiçbir bağlantısı olmadan tamamen hayvanların yaşamının ve sürdürülebilir bir besin kaynağı olarak devam etmesinin temennisi olarak çizildiği söylenebilir. Bu konuda tamamen emin olduğumuz tek şey o şartlarda son derece yetenekli sanatçılar tarafından, zor şartlarda tamamen zihinden yapılmış, çok başarılı ve gerçeğe uygun olduklarıdır.

Daha sonraki çağlarda da hayvan resimlerini duvarlara çizme pratiği tarih boyunca ısrarlı bir biçimde devam etmiştir. Eski uygarlıklarda da hayvan betimlemeleri çeşitli sanat eserlerinde ve objelerinde önemini korumuştur.

17. ve 18. Yüzyıla gelindiğinde; yapılan keşiflerde, kaşiflerin ekiplerine davet ettikleri sanatçılar dönüşlerinde toplumla paylaşılmak ve anlatılmak üzere flora ve faunanın çizimlerini yapmıştır. Bu çizimler, keşifleri belgelemek ve toplumu bilgilendirmek için kullanılmıştır.

Fotoğraf makineleri ve kameralardan önce, doğanın ve canlıların ayrıntılarını kaydetmenin ve paylaşmanın tek yolu bir görsel araç olarak kullanılan doğa çizimleriydi. Bu resimler bilimsel olarak canlı türlerini tanımlamaya ve sınıflandırmaya yarıyordu. 20. yüzyılın başında fotoğrafçılığın yaygınlaşmasıyla doğa tarihi resimlerine olan ihtiyaç azalıyordu. Makineleri daha da kullanışlı hale gelerek bu resimlerin yerini almaya başlamasıyla hayvanların resmedilerek kataloglama ihtiyacının biteceği düşünülüyordu.

Fakat tam da bu zamanda yeni bir ihtiyaç belirdi. Bu teknolojik gelişmeler sırasında, her geçen gün daha çok insan doğadan tamamen kopmuş bir şekilde şehirlerde yaşamlarını sürdürmeye başlamıştı. Bu sırada doğaya meraklı insanlar ve sanatçılar fotoğraflarda bulamadığı detayları çizimlerle keşfetti ve ilgilenenlerle paylaşmaya devam etti. Zamanla daha teknolojik kameraların ortaya çıkmasıyla ulaşılabilen detaylı görüntüler de hayvanları resmetme geleneğini sonlandırmayı başaramadı ve böylece insanlık var oldukça bu sanat formunun süreceği anlaşıldı.

Bu pratiğin devamlılığı, geleceği korumaya ve doğal dünyayı anlama yetimizi geliştirmeye devam etmemiz için son derece önemlidir. Gelecek nesiller için gezegenimizi koruma çabası içinde olduğumuz bu dönemde, doğa tarihi resimleri; bilgilendirme, farkındalık yaratma ve eğitim amaçlı kullanmaya devam etmek önemlidir. İşlevselliği yanı sıra bu çizimleri birer sanat eseri olarak estetik açıdan değerlerini takdir etmek de mümkündür. Sanatçı renk ve kompozisyon düzenlemeleriyle yalnızca fotoğrafla elde edilemeyecek odak ve detayı vurgulamayı seçebilir. Çizimler, yaşayan canlılar hakkında hikayeler paylaşmamıza yardımcı olur, böylece bilim ve sanat arasındaki açığı kapayarak doğayla daha derin bir bağ kurmamızı sağlar.

“Çağdaş Yaban Hayatı resimleri, belirgin bir biçimde eski tarza sahiptir. Genellikle realist bir sanatsal yorumu ve bilimsel temsili birleştiren bir yaklaşımdır. Bizleri yüzyıllar öncesindeki kaşiflerin günlerine götürerek nostaljik ve romantik bir atmosfer yaratır. Bu tip işler yapan sanatçılar doğa tutkularını ifade ederken doğanın sürdürülebilirliğine yaratıcı bir biçimde katkıda bulunurlar.

Günümüzde cep telefonları ve kameralar elimizde olmasına rağmen hala bu tip resimlere ihtiyaç vardır. Bir çizim, fotoğraftan farklı olarak sanatçının yönlendirmesiyle bir fotoğraftan daha fazla bilgi verebilir, detaylı bir biçimde tasvir edebilir, seçtiği detaylara dikkat çekebilir ve bilimsel doğruyu koruyarak birçok nesneyi bir araya getirip düzenleyebilir.” Natura Illustrata

“Doğa görüntüleri bizde sorumluluk duygusu uyandırır ve daha derin bir gerçeklik duygusu iletir. Yaban hayat sanatı, bize dünyanın ekosisteminin kırılganlığı ile ilgili anlık bir bakış açısını görme imkânı sunar ve onu korumak ile ilgili üzerimize düşen görevi düşünmemize olanak sağlar. Bu resimler, doğayla olan bağımızın hatırlatıcılarıdır.”  -Nancy Stoakes

*

Referanslar:

Attenborough, D., Owens, S., Clayton, M., & Alexandratos, R. (2007). Amazing Rare Things: The Art of Natural History in the Age of Discovery. New Haven: Yale University Press.

Bradshaw, A. (2021). Looking At the Variety Of Wildlife Art Styles, April 1, Wild Wings. Wildlife Art Styles – Wild Wings

Crawfort, A. (2016). Art Meets Science: The Extravagant Beauty of Feathers. Smithsonian Magazine: April, https://www.smithsonianmag.com/arts-culture/extravagant-beauty-feathers-180958509/ 

Lotzof, K. (n.d.). Natural History Museum. Retrieved from Nature on our doorstep: the art of British natural history: https://www.nhm.ac.uk/discover/nature-on-our-doorstep-the-art-of-british-natural-history.html 

Natura Illustrata. (2023). A modern approach to Natural History Illustration. March 12, https://www.anastasiiamorozova.com/blog/natural-history-illustration-modern-approach 

Oxford Cambridge and RSA. (n.d.). What is Natural History and why study it? GCSE Natural History - What is Natural History? (ocr.org.uk)

Pamplona, F. (2022). Scientific illustration: The key to a world of visual science. March 15, Mind the Graph: https://mindthegraph.com/blog/the-key-visual-science-scientific-illustration/ 

The Cornell Lab. (2011). Bird Academy. Retrieved from Inside Birding: Color Pattern: https://academy.allaboutbirds.org/inside-birding-color-pattern/ 

The Cornell Lab. (2015). Bird Academy. Retrieved from Bird Plumage Variations and Abnormalities: https://academy.allaboutbirds.org/plumage-variations/ 

Thomson Environmental Consultants. (2021). Scientific Illustration: When Art Meets Science. September 13, https://www.thomsonec.com/news/scientific-illustration-when-art-meets-science/